สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ ฉายา อุปสโม ๕๘ พรรษา
วิทยฐานะ น.ธ.เอก, ป.ธ. ๙, M.A., Ph.D.
เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติ-การามวรวิหาร,
เจ้าคณะใหญ่หนกลาง กรรมการมหาเถรสมาคม
ประธานคณะกรรมการเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติ
รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส
สถานะเดิม
ชื่อ สมศักดิ์ นามสกุล ชูมาลัยวงศ์
เกิด วันอาทิตย์ ขึ้น ๖ ค่ำ เดือน ๓ ปีมะเส็ง ตรงกับวันที่ ๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๘๔
บิดา นายเหลี่ยม มารดา นางสำลี ชูมาลัยวงศ์
บ้านเลขที่ ๑๐๐ หมู่ที่ ๒ ตำบลปากจั่น อำเภอนครหลวง จ. พระนครศรีอยุธยา
อุปสมบท
วันพุธ แรม ๕ ค่ำ เดือน ๕ ปี ชวด ตรงกับวันที่ ๕ เมษายน ๒๕๐๔
ณ วัดละมุด ตำบลปากจั่น อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
โดยมี พระครูนครวิหารคุณ (ฟัก วฑฺฒโน) วัดบันได เป็นพระอุปัชฌาย์ และ
พระอธิการเมี้ยน วัดละมุด เป็นพระกรรมวาจาจารย์
ได้รับฉายาว่า “อุปสโม” มีความหมายว่า ผู้มีจิตใจสงบในธรรมอันลึกซึ้ง
วิทยฐานะ
พ.ศ. ๒๔๙๔ สำเร็จการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔
พ.ศ. ๒๕๐๖ สอบได้ น.ธ.เอก สำนักเรียนคณะจังหวัด จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
พ.ศ. ๒๕๑๕ สอบได้ ป. ธ. ๙ สำนักเรียนคณะจังหวัด จังหวัดพระนครศรีอยุธยา/ วัดชนะสงคราม กรุงเทพฯ
พ.ศ. ๒๕๑๙ สอบได้ปริญญามหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์เอเชียโบราณจากมหาวิทยาลัยมคธ อินเดีย
พ.ศ. ๒๕๒๖ สำเร็จการศึกษาปริญญาดุษฏีบัณฑิต (ปริญญาเอกสาขาประวัติศาสตร์เอเชีย โบราณ)
จากมหาวิทยาลัยมคธ ประเทศอินเดีย
พ.ศ. ๒๕๕๑ ศาสตราจารย์พิเศษ สาขาวิชาภาษาบาลี มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรราชวิทยาลัย
ลำดับสมณศักดิ์
พ.ศ. ๒๕๑๖ เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญเปรียญ ในราชทินนามที่ พระศรีสุทธิพงศ์
พ.ศ. ๒๕๓๑ เป็นพระราชาคณะชั้นราช ในราชทินนามที่ พระราชปริยัติโมลี ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆารามคามวาสี
พ.ศ. ๒๕๓๖ เป็นพระราชาคณะชั้นเทพ ในราชทินนามที่ พระเทพปริยัติโมลี ศรีปา พจนานุสิฐ ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆารามคามวาสี
พ.ศ. ๒๕๔๑ เป็นพระราชาคณะชั้นธรรม ในราชทินนามที่ พระธรรมโมลี ศรีปริยัตโยดม วิกรมธรรมธารี ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆารามคามวาสี
พ.ศ. ๒๕๔๘ ได้รับพระราชทานสถาปนาเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรอง ชั้นหิรัณยบัฏ ในราชทินนามที่ พระพรหมโมลี ศรีสังฆโสภณ วิมลสีลาจารนิวิฐ พิพิธคัมภีร์ปริวรรตธารี ตรีปิฎกบัณฑิตมหาคณิสสรบวรสังฆาราม
พ.ศ. ๒๕๕๔ ได้รับพระราชทานสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะ ชั้นสุพรรณบัฏ ใน ราชทินนามที่ สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ พรหมวิหารธำรงวราธิมุต วิสุทธิศีลาจารนิวิฐ ภาวนากิจสุวิธาน ไพศาลหิตานุหิตดิลกตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัญวาสี (เมื่อวันจันทร์ที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔)
สมณศักดิ์ต่างประเทศ
พ.ศ. ๒๕๕๖ ได้รับถวายสมณศักดิ์ที่ อัครมหาบัณฑิต ณ มหาศาสนาวิมานอุปปาตสันติเจดีย์ กรุงเนปิดอร์ ประเทศเมียนร์มา
งานปกครอง
พ.ศ. ๒๕๑๖ เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม
พ.ศ. ๒๕๒๓ เป็นเจ้าคณะปกครองคณะ ๑๑ วัดชนะสงคราม
พ.ศ. ๒๕๒๔-๒๕๒๘ เป็นเลขานุการเจ้าคณะภาค ๑๓
พ.ศ. ๒๕๒๘ เป็นเจ้าคณะภาค ๑๓
พ.ศ. ๒๕๔๐ ได้รับพระบัญชาแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสพระอารามหลวง วัดพิชยญาติการาม (๑๕ มิ.ย. ๒๕๔๐)
พ.ศ. ๒๕๔๐ เป็นเจ้าคณะภาค ๑๕ (ครั้งแรก ๑ มี. ค. ๔๐)
พ.ศ. ๒๕๔๑ เป็นเจ้าคณะภาค ๑๕ (ครั้งที่ ๒ ๒๘ ต. ค. ๔๑)
พ.ศ. ๒๕๔๔ เป็นเจ้าคณะภาค ๑
พ.ศ. ๒๕๕๔ เป็นเจ้าคณะใหญ่หนกลาง
งานการศึกษา
พ.ศ. ๒๕๐๘-๒๕๐๙ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี วัดบันได ต.ระกำ อ. นครหลวง จ. พระนครศรีอยุธยา
พ.ศ. ๒๕๑๐-๒๕๑๖ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี วัดพนัญเชิง ต. คลองสวนพลู อ. พระนครศรีอยุธยา จ. พระนครศรีอยุธยา
พ.ศ. ๒๕๑๒-๒๕๑๖ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลีสำนักเรียนวัดชนะสงคราม (พ.ศ.๒๕๑๗-๒๕๒๒ ศึกษาต่อ ณ ประเทศอินเดีย)
พ.ศ. ๒๕๒๓-๒๕๒๗ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลีประโยค ป.ธ. ๗ สำนักเรียนวัดชนะสงคราม
พ.ศ. ๒๕๒๗-๒๕๓๐ เป็นคณบดีคณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
พ.ศ. ๒๕๒๙-๒๕๓๒ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลีประโยค ป. ธ. ๖ สำนักเรียนวัดชนะสงคราม
พ.ศ. ๒๕๓๐ เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ประโยคป.ธ.๘ สำนักเรียนส่วนกลางวัดสามพระยากรุงเทพมหานคร
พ. ศ. ๒๕๓๐ จัดตั้งสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม เพื่อเปิด สอนคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา และสัททาวิเสส
พ. ศ. ๒๕๓๐ เป็นกรรมการเฉลยและตรวจแก้ปัญหาบาลีสนามหลวง
พ. ศ. ๒๕๓๒ เป็นประธานคณะกรรมการจัดปริวรรตและแปลปทานุกรม พระไตรปิฎก ฉบับบาลี – ไทย
พ. ศ. ๒๕๓๖ เป็นที่ปรึกษาคณะกรรมการจัดทำพจนานุกรมพระไตรปิฎก ฉบับราชบัณฑิตยสถาน
พ. ศ. ๒๕๓๗ เป็นรองอธิการบดีมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์ วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆสนครปฐม
พ. ศ. ๒๕๔๑ – ๒๕๖๑ เป็นรองอธิการบดีมหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยวิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส
งานเผยแผ่
๑. เป็นผู้บรรยายธรรมทางวิทยุกระจายเสียงแห่งประเทศไทย และวิทยุโทรทัศน์ตามโอกาส
๒. เป็นผู้บรรยายชื่อรายการ “ธรรมบทสำหรับชาวบ้าน” ทางสถานีวิทยุยานเกราะ ๗๙๒ ประจำวันอังคาร เวลา ๒๐. ๓๐ – ๒๑.๐๐ น.
๓. เป็นวิทยากรบรรยายพิเศษอบรมพระปริยัตินิเทศน์ครูพระศาสนศึกษาทั้งแผนกธรรมและแผนกบาลี
๔. จัดโครงการอบรมถวายความรู้แด่พระนวกะในเขตปกครอง ๑๓ ชลบุรี ระยอง จันทบุรี ตราด ตั้งแต่ปี ๒๕๓๒ – ๒๕๓๙
๕. จัดโครงการอบรมหลักสูตรพระสังฆาธิการในเขตปกครอง ๑๕ สมุทรสงคราม ราชบุรี เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์
นอกจากนี้ ได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา ได้แก่ บวชทำไม ตาย ธรรมบทสำหรับชาวบ้าน ความรู้เกี่ยวกับธุดงค์ แปลและตรวจพระคัมภีร์ต่างๆ อาทิ พระคัมภีร์กัจจายนมูล พระคัมภีร์กัจจายนสังเขป คัมภีร์ปทรูปสิทธิ คัมภีร์สัททนีติสุตตมาลา คัมภีร์สัททัตถเภทจินดา คัมภีร์วากยสังสยวิโสธนี คัมภีร์คันถาภรณวรรณนา คัมภีร์ปทวิจาร คัมภีร์วุตโตทัยมัญชรี ตรวจชำระหนังสือแปลวิปัสสนานัย อีกทั้งงานวิจัยเชิงวิเคราะห์พระคาถาธรรมบท
ได้รับพระราชทานรางวัลเสมาธรรมจักรทองคำจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯสยามบรมราชกุมารี ในงานสัปดาห์ส่งเสริมพระพุทธศาสนาวิสาขบูชา พ.ศ. ๒๕๓๕ และรางวัลสิทธิธาดาทองคำ จากมหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๘
ด้านวิปัสสนาภาวนา
๑ จัดสร้างศาลาปริยัติธรรมลานพระปรางค์ วัดพิชยญาติการาม วรวิหาร
๒ วิทยาลัยสามเณรและศูนย์ปฏิบัติธรรม พระธรรมทูตสายที่ ๑ จังหวัดนครราชสีมา
๓ สร้างอาคารเรียนประจำสำนักเรียนและอาคารปฏิบัติธรรม วัดพิชยญาติการาม วรวิหาร นอกจากนี้ ได้ให้ความอุปถัมภ์พระสังฆาธิการและพระภิกษุที่สนใจการปฏิบัติวิปัสสนา โดยจัดฝึกอบรมหลักสูตรวิปัสสนากัมมัฏฐานและจัดโครงการปฏิบัติวิปัสสนากัมมัฏฐาน ตามแนวสติปัฏฐาน ๔ ณ วัดพิชยญาติการาม วรวิหาร
๔ สร้างศูนย์ปฏิบัติธรรม “ธรรมโมลี (เขาใหญ่)” ณ ตำบลหนองน้ำแดง ปากช่อง นครราชสีมา
๕ โครงการนำวิปัสสนากัมมัฏฐานสู่พระนวกะในเขตภาค ๑ และโครงการ “เสริมสร้างคุณธรรมแก่เยาวชน” ร่วมกับเจ้าหน้าที่สถานสงเคราะห์ต่างๆ อาทิ บ้านปากเกร็ด บ้านมหาเมฆ บ้านบางละมุง และบ้านราชวิถี มีเด็กชายและเด็กหญิงจากสถานสงเคราะห์จำนวนหนึ่งบรรพชาสามเณรภาคฤดูร้อนและบวชเนกขัมมะ
งานประพันธ์
๑. ประพันธ์หนังสือเรื่อง “บวชทำไม”
๒. ประพันธ์หนังสือเรื่อง “ตาย”
๓. ประพันธ์หนังสือเรื่อง “ธรรมบทสำหรับชาวบ้าน”
๔. ปริวรรตคัมภีร์อภิธานัปปทีปิกาฎีกา
๕. แปล”ร้อยพันธรรมคีตา ของ มิลาเรปะ” เล่ม ๑, ๒, ๓
๖. ปริวรรต – แปล “ปทานุกรมพระไตรปิฎก ฉบับบาลี – ไทย”
๗. ตรวจชำระ “พระคัมภีร์กัจจายนมูล”
๘. แปล “พระคัมภีร์กัจจายนมูล”
๙. แปล “พระคัมภีร์กัจจายนะขั้นพื้นฐาน” (ร่วมกับคณะ)
๑๐. ปริวรรต – ตรวจชำระ “พระคัมภีร์กัจจายนสังเขป”
๑๑. ปริวรรต – แปล “พระคัมภีร์ธาตวัตถสังคหปาฐนิสสยะ”
๑๒. แปล “พระคัมภีร์ปทรูปสิทธิ”
๑๓. ประพันธ์หนังสือเรื่อง “ความรู้เกี่ยวกับธุดงค์”
๑๔. แปลและเรียบเรียงหนังสือ “เถรภาษิต”
๑๕. แปล “ความรู้เรื่องบาฬี” (ร่วมกับคณะ)
ผลงานวิชาการในฐานะผู้ตรวจชำระ
๑. คัมภีร์สัททนีติสุตตมาลา
๒. คัมภีร์สัททนีติปทมาลา
๓. คัมภีร์สัททัตถเภทจินตา
๔. คัมภีร์วากยสังสยวิโสธนี
๕. คัมภีร์คันถาภรณมัญชรี
๖. คัมภีร์ปทวิจารณ์
๗. คัมภีร์กัจจายนสารมัญชรี
๘. คัมภีร์สังวรรณนามัญชรี
๙. คัมภีร์วุตโตทัยมัญชรี
๑๐. การศึกษาเชิงวิเคราะห์พระคาถาธรรมบท